هسته ی سیستم سرمایشی اتوموبیل، کمپرسور کولر نام دارد که در کابین و یا اتاقک آن تعبیه شده است. کمپرسور کولر متشکل از سیلندر و پیستون می باشد. زمانی که دکمه ی AC را بفشارید تا کولر روشن گردد، کمپرسور شروع به کار خواهد کرد. در این مقاله انواع کمپرسور کولر را معرفی کرده ایم.
وظیفه ی کمپرسور چیست؟
کمپرسور خودرو، وظیفه ی انتقال گاز خنک کننده کولر به صورت متراکم و فشرده را به کنداکسور دارد. تامین نیروی انتقال گاز خنک کننده، از منبع گاز به کندانسور را تسمه دینام انجام می دهد.
کمپرسور کولر خودرو به چه صورت کار می کند؟
در اغلب مواقع، کمپرسور گاز خنک کننده از شیر انبساط عبور کرده و باعث کاهش فشار گاز شده و آن را به کندانسور منتقل می کند. این کاهش فشار باعث می شود تا گاز خنک کننده به صورت مایع و گاز تغییر شکل داده و در نهایت به اواپراتور خواهد رسید. بخشی از اوپراتور که به صورت مایع درآمده برای بار دوم تبخیر شده و به صورت گاز در خواهد آمد. این تبخیر دوباره جهت تنظیم فشار و ایجاد خنکی صورت می پذیرد. پس از آن خنکی ایجاد شده در لوله های اواپراتور از طریق فن به داخل اتاقک اتوموبیل هدایت می گردد. در این مرحله دوباره گاز به کندانسور برگشته و این روند ادامه پیدا خواهد کرد.
می توان گفت که وظیفه کمپرسور ایجاد روند انتقال خنک کننده به اوپراتور و بازگشت آن و تکرار این فرایند است. قطعات داخلی کمپرسور کولر به شکل مجزا وجود داشته که این اجزا عبارتند از:
- اول، بوبین یا سیم پیچ کمپرسور.
دوم، پولی کمپرسور.- سوم، کلاچ کمپرسور.
- چهارم، شیر فلکه کمپرسور.
دوم، پولی کمپرسور.پنجم، کمپرسور کولر خودرو.
یکی از ضروری ترین تجهیزات در فصول گرم سال، کولر بوده که نبود آن می تواند باعث کاهش کیفیت رانندگی شده و احتمال تصادف را بالا خواهد برد. در صنعت خودرو سازی، از تجهیزات کاربردی می توان به سیستم تهویه اشاره کرد که عملکردی نسبتاً ساده داشته و همه ی سیستم های تهویه با خنک کردن اتاقک و حذف رطوبت آن را می شناسند.
سیستم های خنک کننده ی اتوموبیل:
سیستم های خنک کننده اتوموبیل که از بخش های مختلفی تشکیل شده و مهم ترین آن، کمپرسور نام دارد. نقش اصلی کمپسور به گردش درآوردن گاز مبرد می باشد. در داخل سیستم کولر اتوموبیل، گاز مبرد قرار گرفته که این گاز به علت دمای پایین و با گرفتن دمای محیط، تبخیر شده و باعث خنک شدن فضا خواهد شد.
در ادامه ی این مقاله با کمپرسور کولر اتوموبیل بیشتر آشنا خواهیم شد. در واقع می توان گفت که کمپرسور، نوعی پمپ بوده که می توان آن را به یک قلب تشبیه کرد. کمپرسور، یکی از مهم ترین تجهیزات در اتوموبیل ها بوده که به منظور خدمات رفاهی ارائه می گردد و امروزه بسیار کاربرد دارد. نیاز به کولر اتوموبیل یا سیستم تهویه ی مطبوع، همزمان با تغییرات اقلیمی جدید و همچنین گرم تر شدن هوا، بیش از پیش احساس می شود.
کمپرسور کولر اتوموبیل چیست؟
توجه داشته باشید که کمپرسور نوعی دستگاه مکانیکی و متراکم کننده بوده که از یک یا چند سیلندر و پیستون متشکل شده است. این دستگاه در موتور اتوموبیل قرار گرفته و هوا را می گیرد و از طریق سوپاپ، به داخل سیلندر منتقل می شود. سرمای ایجاد شده در این مرحله از طریق لوله ها به اوپراتور می رسد و از طریق فن، وارد اتاقک ماشین خواهد شد. در واقع می توان گفت که فرایند کمپرسور کولر اتومبیل همانند چیزی است که در کولر اتفاق می افتد. این قسمت، گاز خنک کننده را از اوپراتور به کندانسور آورده و برای بار دوم و طی مسیر به اوپراتور باز خواهد گشت. این تغییر باعث بالا رفتن دمای سیال شده که با استفاده از این گاز داغ و طی کردن چند فرایند، به کاهش دما ی محیط منجر می شود.
کولر اتومبیل از چه قطعاتی تشکیل شده است؟
اول، کمپرسور:
همان طور که پیش از این ذکر شد، کمپرسور نوعی پمپ بوده که وظیفه ی انتقال گاز سرد را بر عهده گرفت و مانند قلب مجموعه به کار ادامه می دهد. کمپرسور از طریق تسمه به میل لنگ موتور اتومبیل اتصال یافته و ماده ای سرد که در زمان دمای گاز کم، از آن خارج می گردد باعث افزایش اواپراتور می شود. مسئله ی مهمی که همواره باید مورد توجه خودروسازان قرار بگیرد، اندازه کمپرسور و وزن آن، متناسب با کلیت خودرو و کولر می باشد.
دوم، کندانسور:
کندانسور یا چگالنده نوعی از رادیاتور بوده که وظیفه ی خارج کردن هوای گرم از فضای کولر و تبدیل شدن به گاز سرد را برعهده دارد. این بخش گرمای جذب شده را توسط اوپراتور گاز مبرد داخل سیستم را به هوای محیط خارج از اتاقک اتومبیل منتقل می کند.
سوم، مایع خروجی کندانسور:
این بخش به دلیل داشتن دمای پایین، وظیفه ی خنک کاری را بر عهده گرفته است.
چهارم،کپسول خشک کننده کمپرسور کولر خودرو:
این بخش نوعی خشک کننده محسوب می گردد که با استفاده از یک ماده ی شیمیایی به جذب رطوبت می پردازد. هنگامی که فشار گاز کمتر یا بیشتر باشد، به صورت خودکار جریان برق کمپرسور را قطع می کند.
پنجم، سوئیچ:
این بخش در سیستم کولر اتومبیل وظیفه ی خاموش و روشن کردن آن را بر عهده گرفته که با شکل های مختلف و در ماشین های مختلف تعبیه شده است. معمولا یک LED، وظیفه دارد تا حالت روشن یا خاموش سوئیچ را نمایش دهد. لازم به ذکر است در بعضی از خودروهای روز دنیا این قطعه حذف گردیده و سیستم تهویه همراه با روشن نمودن خودرو به حالت فعال درمی‌آید و فقط دما بایستی تنظیم گردد. نقش کمپرسور در صنعت ساختمان و تاسیسات فن کولر وظیفه به جریان انداختن هوا را دارد که معمولا با توجه به نوع فن به کار رفته در خودروها انجام می شود. به طور کلی هوایی که فن به داخل کابین منتقل می‌کند یا از هوای بیرون تغذیه می‌شود و یا اینکه از روی کندانسور گرفته می‌شود. شرایط استفاده از فن الکتریکی نسبت به شرایط به‌کارگیری آنها متفاوت است، در صورتی که یک سوئیچ فشار سه وضعیتی در سیستم وجود داشته باشد فن الکتریکی با افزایش و یا کاهش فشار قطع و وصل خواهد شد. در غیر این صورت فن به‌صورت دائم کار و همراه با استارت سیستم تهویه مطبوع وارد مدار می‌شود.
سیم کشی
سیم کشی وظیفه انتقال اجزای مرتبط با کولر خودرو و نیز برق رسانی را برعهده دارد. لازم به ذکر است که در خودرو های جدید معمولاً تمام فرمان‌ها توسط ECU و به وسیله درخت سیم اصلی خودرو انتقال داده می‌شوند.
رسیوردرایر
رسیوردرایر به‌عنوان منبع ذخیره گاز مبرد عمل می‌کند. معمولاً این قطعه دارای یک پرشرکنترل (مانوستات) ایمنی می‌باشد تا در مواقعی که فشار گاز از حد تعریف شده کمتر یا بیشتر شود، به‌طور خودکار جریان برق کمپرسور را قطع نماید. همچنین بر روی این قطعه، شیشه‌ای وجود دارد. که این امکان را به ما می‌دهد تا بتوانیم گردش و میزان گاز موجود در سیستم را کنترل نماییم.
نگهداری از کمپرسور کولر خودرو
فیلتر هوای خودرو را حتما تعویض کنید چرا که فضای کولر باعث رشد سریع قارچ بوده و در صورت کثیف بودن فیلتر هوا و عدم تصفیه مناسب هوا قطعاً بیماری‌های تنفسی در انتظارتان خواهد بود. اگر از خودروی زیر ۶ سیلندر استفاده می‌کنید، باید بدانید که با روشن بودن کولر قدرت موتور کاهش پیدا می‌کند. پس باید با دور موتور پایین حرکت کنید و ازچند کیلومتری سرعت خود را مخصوصا در مسیرهای طولانی کم کنید. کمپرسور کولر خودرو در شیب دچار مشکل می شود و بهتر است که در ترافیک‌های سنگین و یا شیب‌های تند ترجیحا کولر را خاموش کنید. سیستم کولر خودرو را بدون گاز یا با گاز کم روشن نکنید. در صورت مشاهده هر گونه کاهش اقدام به تامین آن نمایید.
شارژ کولر
با شروع شدن فصل تابستان برای شارژ مجدد گاز کولرکمپرسور کولر خودرو باید به تعمیرگاه ها یا مراکز خدماتی خودرو مراجعه کنیم. شارژ کولر خودرو به‌معنی پر کردن ظرفیت مخزن سردکننده است. مانند روغن موتور، گاز سردکننده سیستم تهویه نیز پس از مدتی کمتر می‌شود، در صورتی که این مقدار کاهش قابل توجهی داشته باشد، باید به دنبال نشتی احتمال در ارتباطات کلی سیستم بود. این گاز معمولاً از نوع R۱۲۳a است و پس از طی مدت زمانی در حدود ۲ سال این گاز تخلیه شده و باید مجدداً شارژ شود. لازم است نسبت به این نکته دقت لازم را به خرج دهید زیرا اگر کولر بدون این گاز (حتی با مقدار کم از این گاز) روشن شود، نمی تواند به درستی عمل خنک کنندگی را انجام دهد.
انواع کمپرسور خودرو:
کمپرسورها دارای انواع مختلفی هستند. دسته‌بندی‌های گوناگون، کمپرسورها را بر پایه ویژگی‌های گوناگون طبقه‌بندی می‌کنند. در یکی از رایج‌ترین این طبقه‌بندی‌ها، برپایه نحوه انتقال انرژی از کمپرسور به سیال، کمپرسور به دودسته تقسیم می‌شوند:
کمپرسورهای دینامیکی: در این کمپرسورها انتقال انرژی به سیال به طور دایمی است. انواع کمپرسورهای دینامیکی عبارت اند از:
جریان شعاعی (Centrifugal)
جریان محوری (Axial)
از کمپرسورهای دینامیک در فشارهای با نرخ پایین و دبی‌های بالاتر استفاده می‌شود.
کمپرسورهای جابجایی مثبت: در این کمپرسورها انتقال انرژی به سیال به صورت متناوب یا پریودیک صورت می‌پذیرد. انواع کمپرسورهای جابجایی مثبت عبارت اند از:
رفت و برگشتی (Reciprocating)
دوار (Rotary)
قدرت تراکم این کمپرسورها نسبت به نوع دینامیک بیشتر است. البته دبی این کمپرسورها به مراتب کمتر از نوع دینامیک می‌باشد.
نیروی محرکه کمپرسورها بسته به قدرت آنها می‌تواند الکتروموتور (برقی) یا موتوردیزلی (Diesel Engine) باشد.
کمپرسورهای دینامیکی
کمپرسورهای دینامیکی در دو طرح محوری و شعاعی موجود می‌باشند. طرح‌های محوری غالباً کمپرسورهای توربینی یا کمپرسورهای توربینی شعاعی نامیده می‌شوند و طرح‌های شعاعی غالباً کمپرسورهای گریز از مرکز نامیده می‌شوند. برخلاف کمپرسورهای جابجایی که با جریان ثابت کار می‌کنند، کمپرسورهای دینامیکی با فشار ثابتی کار می‌کنند. عملکرد کمپرسور دینامیکی تحت تأثیر شرایط بیرونی قرار دارد، از جمله، ایجاد تغییری جزئی در فشار ورودی باعث تغییر زیادی در ظرفیت می‌شود.
