کیلومتر شمار (Odometr) چیست و چگونه کار می‌کند؟
کیلومتر شمار یا اودومتر وسیله‌ای است که مسافت طی شده توسط خودرو را نشان می‌دهد. اودومتر یک واژه یونانی به معنای «اندازه‌گیری» است. درواقع کار کیلومتر شمارها، شمارش مقدار کارکرد یک خودرو است. این وسیله در پنل فرمان تعبیه شده و به‌عنوان یک مدرک ساده برای پی بردن به کارکرد خودرو مورد توجه قرار می‌گیرد. در حال حاضر کیلومتر شمارها به‌صورت دیجیتالی روی خودروها تعبیه می‌شوند. این در حالی است که در گذشته حالت مکانیکی داشتند. این وسیله ارتباط مستقیمی با قطر تایرهای خودرو دارد. به طوری‌که با هر چرخش تایرها، مسافت برابر با طول تایر در کیلومتر شمار ثبت می‌شود. حالا اگر از رینگ و لاستیک غیراستاندارد در خودرو استفاده شود، ممکن است کیلومترشمار آن به درستی عمل نکند و اعداد واقعی را ثبت نکند.به همین دلیل نصب تایر و رینگ نامناسب و غیراستاندارد، باعث تغییر در تعداد چرخش تایر شده و در ادامه، مسافت غیر واقعی توسط کیلومترشمار ثبت می‌شود. بنابراین همیشه باید از نصب تایر و رینگ مناسب اطمینان حاصل کنیم.
منظور از دستکاری کیلومتر شمار چیست؟
به قطع یا تغییر دادن کیلومترشمار و یا تنظیم مجدد، برای پنهان کردن مسافت پیموده شده واقعی، دستکاری کیلومتر شمار گفته می‌شود. این نوعتقلب و کلاهبرداری؛ بسیار خطرناک است، زیرا با فروش خودروهای فرسوده به‌جای خودروهای که کمتر کار کرده‌اند، علاوه بر ضرر مالی، جان خریداران نیز در خطر است.
چرا کیلومترشمارها را دستکاری می‌کنند؟
از روی عدد ثبت شده بر کیلومترشمار می توان تعیین کرد که یک خودرو چه مسافتی را طی کرده و چقدر از آن کار کشیده شده است. به همین خاطر برخی از افراد با تنظیم مجدد کیلومتر شمار یا تغییر دادن عدد ثبت شده روی آن سعی می‌کنند خودروی خود را به‌عنوان یک خودروی کم‌کار به فروش برسانند. این کار سبب می‌شود تا خودروهای فرسوده به‌جای خودروهای کم کارکرد به افراد فروخته شوند. از این رو جان فرد فروشنده و کسی که از آن خودرو استفاده می‌کند نیز در خطر قرار می‌گیرد؛ چراکه فرد با خیال راحت از خودرو استفاده می‌کند، بدون اینکه بداند خودروی وی زیاد کار کرده و کشش لازم برای سرعت بالا را ندارد.
اگر کیلومترشمار خودرو دستکاری شده بود چه باید بکنیم؟
بعد از اطمینان از تغییر کیلومتر ماشین، بایستی مدرک معتبری برای ادعای خود داشته باشید که قانونی باشد. می‌توانید با مراجعه به یک وکیل، شکایتی علیه فروشنده تنظیم کنید. اما باتوجه به مراحل طولانی و دردسرهای پس از آن، بهتر است از چنین اتفاقی که هم ضرر مالی به شما می‌رساند و هم ضرر جانی، پیشگیری کنید. یکی از مهمترین اقداماتی که در این زمینه می‌توانید انجام دهید، بردن ماشین پیش کارشناسی ست که بتواند از هر جنبه خودرو را بررسی کرده و به مشکلات احتمالی موجود در آن پی ببرد. در این صورت اگر خودرو مشکلی داشته باشد، توسط شخص کارشناس تشخیص داده شد، برای شکایت یا اخطار به فروشنده نیز معتبر است.
راه‌های تشخیص دستکاری کیلومتر شمار خودرو
متاسفانه آمارها نشان می‌دهد که کیلومتر شمار حدود ۷۰ درصد از خودروها قبل از فروش دستکاری می‌شود. از این رو افرادی که قصد خرید خودرو دارند، باید حتماً راه‌های تشخیص دستکاری کیلومترشمار خودرو را بشناسند و آن را جدی بگیرند. خوشبختانه راههایی برای تشخیص دستکاری کیلومتر ماشین وجود دارد که در زیر به مهمترین آنها اشاره می کنیم:
1.بررسی سرویس‌های دوره‌ای خودرو
هربار که یک خودرو در یک تعمیرگاه رسمی یا نمایندگی سرویس می‌شود، اطلاعات مربوط به کیلومترشمار آن ثبت می‌شود. بنابراین با بررسی سرویس‌های دوره‌ای خودرو می‌توان مقدار مسافت طی شده و ثبت شده در تعمیرگاه را با عدد کنونی کیلومترشمار مقایسه کرد و در صورت بروز اختلاف به دستکاری کیلومتر خودرو پی‌برد.
۲. توجه به قطعات تعویض شده
در صورتی که برخی از قطعات مهم و قابل توجه خودرو تعویضی باشند، این موضوع می‌تواند شک برانگیز باشد. بنابراین حتماً قبل از خرید چک کنید که کدام قطعات تعویض شده‌اند و سپس در مشورت با یک کارشناس سعی کنید دلیل تعویض شدگی‌ها را بررسی کنید. اگر تعویض‌ها براساس کارکرد زیاد خودرو باشد و کیلومترشمار کارکرد اندکی را نشان دهد، می‌توان دلیلی برای تشخیص دستکاری کیلومترشمار خودرو باشد!
۳. استفاده از دستگاه دیاگ
با استفاده از دستگاه دیاگ می توان تشخیص داد که کیلومترشمار خودرو با دیاگ را می‌توان یکی از بهترین راه‌ها برای تشخیص دستکاری کیلومتر خودروها دانست دستکاری شده است یا خیر. چراکه دستگاه دیاگ می‌تواند تا حد زیادی در تشخیص دستکاری کیلومترشمار خودرو کمک کننده باشد. اما اگر افراد متقلب توانسته باشند کیلومتر خودرو را در واحد کامپیوتر «ECU» خودرو تغییر دهند، دستگاه دیاگ نیز در تشخیص دستکاری کیلومتر خودرو ناتوان خواهد بود. بنابراین تشخیص دستکاری کیلومتر خودرو با دیاگ فقط یکی از راههایی است که باید آن را در مسیر دستکاری کیلومتر خودرو مورد توجه قرار داد.
4. بررسی رادیاتورخودرو
رادیاتور خودروها باید هر ۱۵۰ هزار کیلومتر تعویض شود. بنابراین وقتی رایاتور تازه تعویض شده باشد، می‌توان مقدار کارکرد خودرو را با عدد ثبت شده روی کیلومتر شمار مقایسه کرد. تعویض‌های زودتر از موعد رادیاتور به نسبت عدد ثبت شده روی کیلومترشمار می‌تواند شک برانگیز باشد. البته این موضوع ممکن است ناشی از تصادف مقابل خودرو باشد که کارشناسان باید به موضوع توجه نمایند.
۵. بررسی لبه‌های دیسک ترمز
اگر شخص فروشنده ادعا داشته باشد که خودرو وی کمتر از ۵۰ هزار کیلومتر یا چیزی در همین حدود کار کرده است، نباید لبه‌های دیسک ترمز خودرو تیز باشند. چراکه لبه‌های دیسک ترمز در صورتی که بیش از ۶۰ یا ۷۰ هزار کیلومتر را طی کرده باشند، تیز خواهند بود. بنابراین این موضوع نیز می‌تواند تا حد زیادی به تشخیص دستکاری کیلومتر ماشین کمک کند.
۶.ارتباط سال تولید با مسافت طی شده
ارتباط سال تولید با مقدار مسافت طی شده رابطه مستقیمی دارد. بنابراین اگر مقدار کارکرد یک خودرو با سال تولید آن هماهنگ نیست، می‌تواند دلیلی برای تشخیص دستکاری کیلومترشمار خودرو باشد. برای مثال، اگر خودرویی مدل سال ۱۳۹۴ باشد و راننده ادعا کند که ۱۵ یا ۲۰ هزار کیلومتر کار کرده است، این عدد با سال تولید همخوانی ندارد و بسیار کمتر از آن است. بنابراین شک برانگیز خواهد بود!
۷. بررسی کابین خودرو
قبل از خرید حتماً از فروشنده بخواهید تا به شما اجازه دهد تا با ماشین رانندگی کنید. آن‌گاه می‌توان با بررسی مقدار ساییدگی لاستیک‌ها، ترمز، کف ترمز و دیگر موارد می‌توان به کارکرد اصلی خودرو پی برد و اگر مقدار ثبت شده روی کیلومتر شمار با آن هماهنگی نداشت و مقدار بسیار کمتر را نشان می‌داد، می‌توان به تشخیص دستکاری کیلومتر خودرو پرداخت.
۸. وجود دکمه‌های اضافی
مشاهده ی دکمه‌های اضافی و غیرمعمولی در داشبورد خودرو می‌تواند برای کنترل یا متوقف کردن دستگاه کیلومتر شمار در خودرو تعبیه شده باشد. بنابراین اگر هنگام بازدید از خودرو به دکمه‌هایی برخوردید که جزو امکانات اصلی خودرو نبودند، حتماً از یک کارشناس بخواهید تا آنها را بررسی کند و ببیند که به چه دلیل در خودرو قرار گرفته‌اند.
9. از یک متخصص کمک بخواهید
از یک مکانیک ماهر برای تست رانندگی و بررسی اجزای خودرو، کمک بخواهید. همچنین از او درخواست کنید در صورت امکان، چرخ‌های خودرو را دربیاورد و سیستم ترمز را در قسمت های بیش از حد ساییده شده بازرسی کند. اگر قبل از خرید کمی هزینه کنید، می‌توانید از پرداخت هزینه‌های گزاف بعدی برای تعمیرات خودرو در امان بمانید.
سخن پایانی
قطعا خودروهایی با کارکرد کمتر می‌توانند سریع‌تر و با قیمت بالاتر در بازار به فروش برسند. از روی کیلومتر شمار خودرو می‌توان به مقدار کارکرد آن پی برد.تشخیص دستکاری کیلومتر ماشین کار آسانی نیست و روش قاطع و مطمئنی هم ندارد. ما فقط باید از روی راههایی که درمتن مقاله به آن اشاره کردیم می توانیم به انجام آن اطمینان پیدا کنیم. برخی‌ها تصور می‌کنند که تشخیص دستکاری کیلومتر خودرو با دیاگ بهترین راه است، اما اگر دستکاری کیلومتر شمار به‌صورت هوشمندانه و حرفه‌ای انجام شده باشد، این مورد نمی‌تواند تشخیص درست بدهد. بنابراین باید چند مورد برای شک وجود داشته باشد تا بتوانید از دستکاری کیلومتر خودرو اطمینان حاصل کنید.
