منظور از بالانس چرخ (Wheel Balancing) خودرو چیست؟
بالانس چرخ خودرو، به معنای تعادل و هم راستایی چرخ ها است. در واقع منظور از بالانس بودن چرخ ها، توزیع یکسان وزن خودرو به شکل مساوی بر روی چهار چرخ می باشد. با گذشت زمان لاستیک های خودرو به دلیل سطح ناهموار جاده یا برخورد به حاشیه جدول ها دچار ناهماهنگی شده و توزیع وزن خودرو بر روی لاستیک به هم می خورد. هنگامی که چرخ های یک خودرو بالانس باشند، توزیع وزن به صورت از پیش تنظیم شده صورت خواهد گرفت و سواری مناسبی برای سرنشینان فراهم می کند.
منظور از بالانس نبودن چرخ خودرو چیست؟
عدم بالانس چرخ خودرو به معنای این است که چرخ وزن بیشتری را در بخش هایی از خود تحمل کرده و در نتیجه باعث سایش غیر یکنواخت لاستیک ها می شود. علاوه بر این بالانس نبودن چرخ ها باعث آسیب دیدگی جلوبندی خودرو می شود که این امر ممکن است مشکلات بسیاری را برای راننده به وجود آورد.لازم است بدانید عدم توازن چرخ های جلو یا بالانس نبودن چرخ های عقب با یکدیگر متفاوت است. عدم بالانس چرخ های جلو، باعث احساس لرزش در سرعت ۹۰ کیلومتر بر ساعت می شود اما عدم بالانس چرخ های عقب، در سرعت های بالاتر مثلا 120 تا 140 کیلومتر خود را نشان می دهد.
تفاوت تراز چرخ خودرو با تعادل یا بالانس چرخ خودرو
تراز چرخ و تعادل چرخ دو چیز کاملاً متفاوت هستند، اما بسیاری از مردم اغلب آنها را اشتباه می گیرند. تراز چرخ شامل تنظیم زوایای چرخ ها به گونه ای است که آنها عمود بر زمین و موازی با یکدیگر باشند. هدف از این تنظیمات حداکثر عمر لاستیک و وسیله نقلیه ای است که هنگام رانندگی در یک جاده صاف و هموار، مستقیم و درست ردیابی می کند. از طرف دیگر، بلانس چرخ خودرو اجازه می دهد تا لاستیک ها و چرخ ها بدون ایجاد لرزش بچرخند. این کار با بررسی هرگونه نقطه سنگین روی ترکیب چرخ ولاستیک و جبران آن با قرار دادن وزن سرب اندازه گیری شده انجام می گیرد.
مزایای بالانس چرخ خودرو
- عدم لرزش خودرو
- کنترل بهتر خودرو
- کاهش فرسایش لاستیک
- بهبود سیستم ترمز گیری
- افزایش طول عمر لاستیک
- عملکرد بهتر سیستم فرمان
- کاهش نیروی وارده بر خودرو
- افزایش طول عمر مفید قطعات خودرو
علائم بالانس نبودن چرخ خودرو
در صورت عدم بالانس نبودن چرخ های خودرو ، مشکلات متعددی را به وجود می آید. برخی از علائم بالانس نبودن چرخ ها می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- لرزش فرمان خودرو
- لرزش در صندلی یا تخته کف در سرعت های خاص
- ساییدگی لاستیک ها
- افزایش مصرف سوخت
- کاهش پایداری خودرو
- فرسودگی بیش از حد قطعات
پیامدهای بالانس نبودن چرخ خودرو
شاید این گونه فکر کنیدکه بالانس نبودن چرخ ها تنها باعث لرزش فرمان می شود، اما این بالانس نبودن مشکلات دیگری را در پی دارد که در ادامه به برخی از آن ها می پردازیم:
لرزش فرمان
یکی از مهم ترین پیامدهای بالانس نبودن چرخ های خودرو، احساس لرزش در فرمان است. لرزش فرمان شاید در سرعت های اندک آنچنان احساس نشود، اما با افزایش سرعت متوجه لرزش ها و ارتعاشات آزاردهنده خواهید شد. لاستیک‌های نامتعادل باعث می‌شوند خودرو در سرعت‌های خاصی، معمولا بین 50 تا 70 مایل در ساعت، به لرزه درآید. زمانی که یک بخش از لاستیک سنگین تر از بقیه باشد تعادل ندارد. یک اونس عدم تعادل در لاستیک جلو کافی است تا لرزش قابل توجهی در فرمان در حدود 60 مایل در ساعت ایجاد کند.این لرزش ها با توجه به به سبک رانندگی، نوع و وزن خودرو، وزن چرخ ها، شدت بالانس نبودن و… متفاوت خواهد بود.
هنگامی که با فرسودگی چرخ ها نامتعادلی افزایش یابد، ممکن است این لرزش به کل کابین خودرو منتقل شده و از طریق کف، صندلی های عقب و جلو احساس شود. برای جلوگیری از وقوع حادثه پیشنهاد می شود سریعا این مشکل را برطرف کنید. به کمک یک تعمیرکار حرفه ای و با استفاده از دستگاه بالانس، در زمانی کوتاه تعادل چرخ ها را به شکل اول خود برگردانید.
کاهش عمر مفید قطعات
در صورت عدم بالانس چرخ ها سیستم تعلیق و جلوبندی خودرو ، عمر مفید خود را از دست داده و آسیب خواهند دید. در صورت عدم بالانس چرخ ها، ضربات ناشی از ناهمواری ها و دست اندازهای جاده منجر به خرابی جلوبندی، سیستم تعلیق، فنرها و… شده و از طول عمر مفید آن ها کاسته خواهد شد.
فرسودگی لاستیک
یکی دیگر از نشانه های بالانس نبودن چرخ ها فرسایش نامنظم لاستیک می باشد. در واقع عدم بالانس نبودن چرخ ها باعث عدم توزیع یکسان وزن بین چرخ ها شده و این مسئله موجب فرسایش سریع لاستیک ها یا لاستیک سایی می شود.
همچنین فرسایش بیش از حد لاستیک، امکان پنچر شدن، ترکیدن لاستیک و چپ کردن خودرو را به همراه خواهد داشت که وقوع چنین حوادثی در هنگام حرکت بسیار خطرناک می باشد.
افزایش مصرف سوخت
در صورتی که چرخ های خودرو بالانس نباشند، فشار بیشتری به موتور برای به حرکت در آوردن خودرو وارد شده و درنتیجه مصرف سوخت افزایش افزایش می یابد. این امر علاوه بر ضرر اقتصادی، به محیط زیست صدمه وارد می کند.
عملکرد ضعیف سیستم ترمز
در صورتی که چرخ های خودرو در وضعیت بالانس قرار نداشته باشند، ترمزها به نیروی بیشتری برای متوقف سازی خودرو نیاز داشته و خودرو هنگام ترمز گیری عملکرد ضعیفی از خود نشان نمی دهد. در نتیجه عمر مفید سیستم ترمز و قطعات آن کاهش پیدا خواهد کرد.
کاهش عمر لاستیک‌ها
بالانس نامناسب می‌تواند باعث سایش نابرابر و زودهنگام لاستیک‌ها شود. وقتی چرخ‌ها به درستی بالانس نشده‌اند، برخی قسمت‌های لاستیک بیشتر از بقیه تحت فشار قرار می‌گیرند. این امر باعث می‌شود که لاستیک‌ها به صورت نابرابر فرسوده شوند.
انواع بالانس چرخ خودرو
به طور کلی بالانس خودرو به دو روش استاتیکی و دینامیکی انجام می گیرد که در ادامه به شرح هر دو روش می پردازیم:
1.روش استاتیکی(در سکون)
در روش استاتیکی یا ایستایی، چرخ روی یک محور افقی قابل گردش نصب می شود. در صورتی که چرخ نامتعادل باشد به علت وزن بیشتر پایین تر قرار می گیرد. سپس برای ایجاد تعادل، وزنه های سربی را در نقطه مقابل آن یعنی در بالای رینگ قرار می دهند تا چرخ بالانس شوند.
2.روش دینامیکی(در حرکت)
در بالانس به روش دینامیک یا پویا، علاوه بر تشخیص میزان نامتعادل بودن در محور افقی، عدم توازن چرخ نسبت به محور عمودی نیز مورد برسی قرار گرفته و رفع می شود. بالانس چرخ در این روش همانند روش ایستا بوده و از طریق افزودن وزنه به نقاط عدم تعادل، می‌توان چرخ را بالانس کرد.
بالانس چرخ خودرو چگونه انجام می‌شود؟
اما به محض متوجه شدن عدم بالانس چرخ‌های خودرو ، طبیعی ست که باید برای رفع آن اقدام نمایید.
بالانس چرخ‌های خودرو در دو فرم جدا شده و درجا انجام می‌شود.
بالانس چرخ خودرو به صورت جدا
در بالانس چرخ‌های خودرو به صورت جدا شده، چرخ خودرو که دچار عدم توازن شده است؛ جدا شده و روی دستگاه خودکار بالانس قرار می‌گیرد. این دستگاه که در حال چرخش است، نقاط مشکل دار چرخ را پیدا کرده و آنها را رفع می‌سازد.
بالانس چرخ خودرو به صورت درجا
بالانس درجا مجموعه جلوبندی و چرخ را باهم بالانس می کند و برای خودروهایی که مجموعه جلوبندی اعم از پلوس و یا دیسک و… آن بالانسی دارد ضروری هست.
رانندگی روانتر ، چرخش روان فرمانخودرو و آسایش بیشتر مسافرین خودرو شما از پیامدهای بالانس درجا ماشین شما است. با بالانس درجا و هم راستا کردن چرخ هایتان کیلومترها مسافت را طی کنید.
چه زمانی باید چرخ های خودرو را بالانس درجا کرد؟
چرخ ها نیاز به بالانس درجا در هر یک از سه شرایط زیر را دارند:
1.هنگامی که لاستیک جدید نصب می کنید، بهتر است بالانس درجا هم انجام دهید.
2.هنگامی که چرخ های خودرو را جابجا می کنید یا تعویض می کنید حتماً بالانس درجا انجام دهید.
3.اگر چرخ ها را پنچرگیری می کنید و یا چرخ ها را تعمیر می کنید، بالانس درجا را فراموش نکنید.
معایب بالانس درجا نسبت به بالانس جدا
بالانس چرخ خودرو به صورت درجا که به وسیله دستگاه بالانس درجا صورت می‌گیرد، یک عیب بزرگ را با خود همراه دارد.
در این شکل، در صورتی که سیستم تعلیق خودرو یا سیبک‌ها دچار مشکلاتی باشند، مشخص نشده و با بالانس کلی، چنین مشکلاتی پنهان می‌ماند. اما با باز کردن و بالانس جداگانه چرخ‌ها، اگر همچنان لرزش باقی بماند، به سراغ مشکلات بعدی یعنی سیستم تعلیق خواهیم رفت.
بعضا به صاحبان خودروها پیشنهاد می‌شود که هر از گاهی نسبت به جا به جا کردن ضربدری چرخ‌های خودروی خود اقدام کنند. این عمل می‌تواند خارج شدن از بالانس چرخ‌ها را به تعویق بیندازد، اما به طور کامل و به صورت قطعی کفایت نخواهد کرد.
زمان بالانس کردن چرخ‌ها
بررسی بالانس لاستیک‌ها به طور معمول هر 10 هزار کیلومتر یا هر شش ماه یک بار توصیه می‌شود، یا هر زمان که نشانه‌های عدم بالانس مشاهده شود.
سخن آخر
بالانس نبودن تایرها یکی از عمده دلایل لرزش خودرو است که می‌تواند منجر به سایش نابرابر و کاهش عمر لاستیک‌ها، آسیب به جلوبندی و افزایش مصرف سوخت شود. بالانس لاستیک خودرو ها، که باید هر 10 هزار کیلومتر یا هر شش ماه یک بار انجام شود، به حفظ تعادل چرخ‌ها کمک کرده و عملکرد خودرو را بهبود می‌بخشد.
