سنسور موقعیت دریچه گاز یکی از مهم‌ترین اجزای خودرو به حساب می‌آید. این قطعه در موتور شبیه به قشر مغز انسان است که یکی از مهم‌ترین اجزای خودرو را کنترل می‌کند. ماژول کوچکی را در ماشین تصور کنید که نشان می‌دهد چقدر پدال گاز را فشار داده‌اید. این قطعه اطلاعات را جمع آوری می‌کند و آن را به حسگر جریان هوا و همچنین به میزان دور موتور در دقیقه مرتبط نموده تا مطمئن شود که نسبت هوا سوخت به موتور شما به درستی وارد می‌شود.
سنسور دریچه گاز چیست؟
سنسوری در ماشین ها به نام سنسور دریچه گاز وجود دارد که این سنسور یک مقاومت متغیر است. سنسور دریچه گاز خودرو بر روی دریچه گاز و نزدیک به استپر موتور قرار گرفته و به پولکی که درون دریچه گاز قرار دارد با یک میله متصل شده است.
زمانی که پولکی باز و بسته شود، این سنسور اطلاعاتی را به صورت ولتاژ به کامپیوتر خودرو ارسال می کند. کامپیوتر خودرو با توجه به اطلاعاتی که دریافت کرده به تنظیم میزان سوخت و هوا می پردازد تا عملیات احتراق و پاشش سوخت به درستی صورت بگیرد.
این قطعه یکی از اجزای تشکیل دهنده اصلی در موتور خودروهای انژکتوری است. سنسور دریچه گاز در کنار استپر موتور عملیات گاز خوردن خودرو را انجام داده و با کم یا زیاد بودن مصرف سوخت نیز ارتباط مستقیمی دارد. اگر این قطعه خراب شود، خودرو بی دلیل گاز خورده و به دنبال آن مصرف سوخت بالا می‌رود. تقریباً تمامی خودروهای وارداتی و داخلی جدید از مدل دریچه گاز برقی بهره می‌برند. در این مدل‌ها سنسور مربوطه داخل خود محفظه‌ای که دریچه در آن قرار دارد، تعبیه شده است.
زمانی مصرف سوخت در خودرو استاندارد است که بخش های تاثیرگذار بر روی سنسور خودرو مشکلی نداشته باشند. همچنین زمانی که سنسور عملکرد درستی داشته باشد خودرو بدون مشکل در دور به صورت آرام حرکت کرده و به اصلاح کپ نمی کند.
انواع حسگرهای دریچه گاز
سنسورهای دریچه گاز به دو نوع ساژم و زیمنس تقسیم می‌شوند. ساختار و عملکرد هر نوع با دیگری تفاوت‌هایی دارد و باید هر نوع سنسور را متناسب با ایسیوی آن نصب شود. اگر از ایسیو ساژم برای خودرو استفاده شود، سنسور دریچه گاز نیز باید ساژم نصب شود. همچنین در صورتی که از ایسیو زیمنس روی خودرو نصب شود، باید سنسور دریچه گاز زیمنس برای خودرو نصب گردد.
10علامت خرابی سنسور دریچه گاز
1.کمبود قدرت و توان موتور
در صورتی که موتور سوخت مورد نیاز خود را تامین کند یا مقدار سوخت بیش از حد معمول مصرف شود، خودرو دارای شتاب نخواهد شد. هنگامی که پدال گاز را فشار دهید، دریچه گاز باز شده و سپس سنسور موقعیت دریچه گاز مقدار باز شدن را به کامپیوتر با گزارش می‌دهد. کامپیوتر سبب افزایش میزان پاشش سوخت می‌شود. در صورتی که سنسور دریچه گاز درست عمل نکند، تنظیمات سوخت به هم خورده و در نتیجه قدرت موتور کاهش می‌یابد. دلیل حالت گاز خوردن با تاخیر انجام می‌شود که سبب کاهش نیروی گشتاور شده که این امر به دلیل یکسان نبودن پدال گاز با دریچه و پشت آمپر است.
2. شتاب‌گیری ماشین با مشکل روبرو می‌شود
از علائم خرابی سنسور دریچه گاز مشکل در شتاب گیری ماشین است. ممکن است این احساس به وجود بیاید که ماشین شتاب نمی‌گیرد یا شتاب می‌گیرد. اما از سرعت خاصی عبور نکرده و فاقد قدرت است. از طرف دیگر شاید هنگام رانندگی بدون فشردن پدال گاز ماشین ناگهان سرعت بگیرد. در صورت بروز این علائم احتمال خرابی سنسور دریچه گاز زیاد است. در صورتی که سنسور دریچه گاز خراب باشد، میزان پاشش سوخت انژکتور به هم می‌خورد. بنابراین ماشین ابتدا بعد از دنده اول یا دوم سرعت نمی‌گیرد و یا ممکن است ماشین بی دلیل سرعت گرفته یا در هنگام شتاب گیری قدرت کافی را نداشته باشد.
3. ماشین شتاب گرفته اما افزایش سرعت اتفاق نمی‌افتد
از دیگر علائم خرابی سنسور دریچه گاز شتاب گرفتن ماشین بدون افزایش سرعت است. زیرا در واقع پدال گاز بیهوده فشرده می‌شود. اما سرعت از یک مقدار معین بالاتر نمی‌رود. این مورد اغلب با از دست دادن قدرت همراه است. به عبارتی نوسان دور موتور و خوب گاز نخوردن خودرو به خرابی سنسور دریچه گاز اشاره دارد. این حالت در خودرو باعث می‌شود که در دورهای موتور بین ۲۵۰۰ تا ۳۰۰۰ حالت گرفتگی و قفل شدن پیدا می‌کند.
4. غیر یکنواخت شدن دور آرام موتور
برای ثابت نگه داشتن دور موتور آرام، سطح ثابت پاشش سوخت ضروری است. در صورتی که موتور در حالت دور آرام کار نکند، بیش از حد کند کار کند یا متوقف شود، پس موتور در حالت آرام مشکل کارکرد دارد. این موارد نشان دهنده خرابی سنسور دریچه گاز است. بالا ماندن دور موتور در دورهای پایین نیز نشانه دیگری است که از خراب بودن این سنسور هشدار می‌دهد.
5. روشن شدن چراغ چک موتور ماشین
چراغ چک موتور ازعلائم هشدار دهنده خرابی در ماشین است. در صورتی که چراغ چک ماشین روشن شود ممکن است ایراد از سنسور دریچه گاز باشد. سنسور موقعیت دریچه گاز یکی از مولفه‌های اثر گذار در فرایند احتراق داخلی است. اگر سنسور خراب شود موتور در تولید نیرو کافی برای تامین نیازهای شتاب ماشین ناتوان است.
6. مصرف سوخت غیر معمول می شود
سنسور دریچه گاز در کنار سنسور دیگر با کامپیوتر خودرو در ارتباط هستند تا سواری روان و نرمی را فراهم کنند. از علائم خرابی سنسور دریچه گاز این است که باز شدن دریچه گاز به درستی تشخیص داده نشده و لذا اطلاعات اشتباهی به کامپیوتر خودرو ارسال می‌شود. در نتیجه اطلاعات اشتباه، میزان پاشش سوخت توسط انژکتور نیز به هم می‌خورد و مصرف سوخت خودرو بیش از حد معمول می‌شود. پس با خرابی سنسور دریچه گاز موتور بیش از حد معمول از هوا و سوخت بیشتری استفاده می‌کند و این امر تا حد زیادی بر سوخت تأثیر گذاشته و مصرف آن غیر معمول می‌شود.
7. تعویض دنده با مشکل مواجه می‌شود
برای ماشین‌های اتوماتیک عملکرد گیربکس به چندین متغیر بستگی دارد تا تعیین کننده زمان و شماره دنده تعویضی باشد. برخی از این متغیرها شامل اطلاعات ارائه شده توسط سنسور دریچه گاز هستند. اگر قطعه مذکور از کار بیفتد گیربکس اتوماتیک ممکن است با مشکل روبرو شود. مشکلات مربوط به شتاب گیری منجر به مشکلات انتقال دنده می‌شود، زیرا کامپیوتر خودرو اطلاعات صحیحی درباره شتاب‌گیری دریافت نکرده و این امر به مرور منجر به عملکرد ناقص شفت جعبه دنده شده که سپس خرابی آن را در پی دارد.
8. در راه اندازی یا استارت، خودرو دچار مشکل می‌شود
از علائم خرابی سنسور دریچه گاز، استارت خودرو است. در صورتی که ماشین هنگام راه‌اندازی نسبت به حالت عادی به سوخت و هوای بیشتری نیاز داشته باشد، ممکن است در سنسور دریچه گاز ایرادی رخ داده باشد. بنابراین در راه اندازی ماشین با مشکل روبرو می‌شوید. اما موتور سوخت مناسبی دریافت نمی‌کند. اگر سنسور دریچه گاز مشکل جدی داشته باشد، ماشین اصلا روشن نمی‌شود. ضمناً زود خاموش شدن موتور نیز به دلیل خرابی سنسور دریچه گاز رخ می‌دهد. در واقع به دلیل بسته شدن سوپاپ‌ها و انژکتور سوخت و هوا وارد سیلندر نمی‌شود.
9. تکان‌های شدید در خودرو ایجاد شود
خراب بودن سنسور دریچه گاز خودرو منجر به ارسال اطلاعات نادرست به ایسیو خواهد شد، در نتیجه دستورات نادرستی نیز از ایسیو به سمت قطعات دیگر ارسال خواهد شد. اگر خودرو با خرابی سنسور دریچه گاز مواجه شده باشد، ممکن است موتور به دلیل دستورات اشتباهی که از سمت ایسیو دریافت می‌کند مدام با کاهش و افزایش دور موتور و سرعت و شتاب همراه باشد. تغییرات مداوم در عملکرد موتور می‌تواند تکان و لرزش در خودرو ایجاد کند.
10. خاموش شدن خودرو در زمان سرد بودن موتور از علائم خرابی سنسور دریچه گاز خودرو
یکی دیگر از علائم خرابی سنسور گاز خودرو این است که اگر خودرو گرم نشده باشد، با گاز دادن یک دفعه خودرو خاموش می‌شود. این اتفاق می‌تواند به دلایل مختلفی رخ دهد، اما یکی از احتمالات اصلی این موضوع خرابی سنسور دریچه گاز باشد.
نحوه عیب‌یابی سنسور دریچه گاز
قبل از انجام هر کاری ابتدا سوکت سنسور را جدا کنید. توسط یک لامپ تست پین‌های سوکت را بررسی کنید پین‌های سوکت دارای برق ۵ ولت، سیگنال و اتصال منفی هستند. با استفاده از لامپ تست نمی‌توانید از سالم یا قطع بودن پین سیگنال مطمئن شوید. قطع یا وصل بودن این پین را باید با استفاده از دیاگ و مقدار پارامترهای آن تشخیص دهید. برای عیب یابی سنسور دریچه گاز با استفاده از دیاگ ابتدا باید وارد قسمت خواندن کد خطا شوید.
با توجه به موقت یا دائم بودن کد خطا، اقدام به پاک کردن کد خطا کنید. اگر خطا موقت باشد به راحتی پاک می‌شود. اما اگر خطا دائم باشد، پاک نمی‌شود در بعضی موارد خطای سنسور در کامپیوتر ثبت نمی‌گردد و کد خطا نشان داده نمی‌شود. در این صورت باید در قسمت پارامترهای دستگاه به دنبال پیدا کردن عیب سنسور دریچه گاز باشید.
برای عیب‌یابی صحیح مراحل زیر را انجام دهید:
- ابتدا باید وضعیت دریچه گاز را بررسی کنید، اگر وضعیت در حالت بسته باشد مشکلی وجود ندارد اما اگر در حالت باز باشد یعنی سنسور خراب است.
- عمل بعدی که باید آن را مورد بررسی قرار دهید دریچه گاز و زاویه آن است. زاویه دریچه گاز تمام خودروهایی که سنسور دریچه گاز دارد باید صفر درجه باشد. اگر زاویه صفر درجه بیشتر باشد، باید ابتدا از سالم بودن سیم گاز مطمئن شویم. در شرایطی که سیم‌گاز سالم باشد و زاویه دریچه گاز بیشتر از صفر درجه باشد یعنی سنسور خراب است و می‌بایست آن را تعویض کنید.
- بررسی میزان ولتاژ دریچه گاز عمل بعدی است. ولتاژ استاندارد دریچه‌گاز عددی میان ۴۰۰ تا ۶۰۰ است اگر ولتاژ کمتر از ۴۰۰ باشد باعث دیر گاز خوردن خودرو می‌شود. اگر ولتاژ بین ۱۰۰۰ تا ۱۳۰۰ باشد، خرابی سنسور دور از انتظار نیست اما اگر ولتاژ عدد ۴۹۰۰ را نشان داد معمولاً مشکل از اتصال سیم‌ها به سوکت است. در این شرایط اگر سیم‌ها قطع نباشد سنسور نیاز به تعویض دارد.
5 دلیل خرابی سنسور دریچه گاز خودرو
1.خیس شدن سنسور دریچه گاز
سنسور دریچه های گاز به دلیل اینکه یک قطعه الکترونیکی هستند. این قطعات نسبت به رطوبت حساس هستند وقتی در معرض تماس با آب قرار می گیرند احتمال آسیب دیدگی در این قطعات بیشتر می شود.زمانی که شما خودرو خود را برای شستشو موتور به کارواش بردید به انتخاب کارواش دقت کنید. کارواش هایی که بعد از اتمام کار با دستگاه باد مخصوص، تمام قطعات موتور را خشک میکنند انتخاب کنید.
2. گاز دادن ناگهانی و بیش از حد
زمانی که پای خود را بر روی پدال گاز می فشارید، در واقع دستور ورود سوخت و هوای بیشتر را به درون محفظه موتور می دهید و سوپاپ ورودی موتور را باز می کنید.زمانی که قصد سرعت گرفتن دارید باید به تدریج بر سرعت خود بیافزایید زیرا اگر به صورت ناگهانی پدال گاز را فشار دهید دور موتور بسیار افزایش پیدا می کند و موتور ممکن است به محدوده کاتاف برسد. در آن زمان به صورت ناگهانی برای چند ثانیه دریچه سوخت و هوا بسته شده و فشار زیادی به موتور وارد می شود. یکی از قطعاتی که در معرض آسیب قرار می گیرد دریچه گاز است.
3. نوسان برق خودرو
اگر نوسان برق اتفاق بیفتد به قطعات الکترونیکی مانند سنسور TPS آسیب وارد می کند و داده های سنسور در دریافت و ارسال اطلاعات دچار اختلال می شود و در این نوسانات شدید امکان از کار افتادن دریچه گاز وجود دارد.
4.گرفتگی محفظه دریچه گاز
دریچه گاز مانند دیگر قطعات موتور خودرو در معرض رسوبات سوخت و گرد غبار است و ممکن است در مدت زمان طولانی شاهد تجمع رسوبات بر روی سطح آن باشیم.این اتفاق باعث تاثیر گذاری بر روی موقعیت قرار گیری سنسور می شود و باعث انحراف زاویه آن نسبت به دریچه گاز شده و پس از گذشت زمان، خاصیت فنری سنسور از بین می رود.
در نتیجه اگر دریچه گاز را تمیز هم کنید باز هم سنسور به حالت اولیه باز نگشته و باعث خرابی سنسور دریچه گاز می شود.
5. آسیب دیدن ECU خودرو
این قطعه به مغز خودرو معروف است و تمامی اطلاعات در این قطعه پردازش می شود و فرمان های لازم را به بخش های مختلف خودرو می دهد.
خرابی این قطعه بر روی قطعات دیگر تاثیر منفی می گذارد که یکی از این قطعات سنسور دریچه گاز است. البته خرابی سنسور دریچه گاز از طریق ECU کمتر از عوامل دیگر است.
سخن آخر
سنسور دریچه گاز قابل تعمیر نیست. در صورت خراب شدن باید تعویض گردد. این سنسور در صورت خرابی علائم متنوعی دارد که در زمان عیب یابی باید به نکات ذکر شده توجه کرد. سعی کنید موتور خودرو خود را شستشو ندهید یا اگر مجبور هستید که موتور را شستشو دهید، بهتر است این کار را به یک کارشناس بسپارید.اگر بدون توجه به این موضوع اقدام به شستشوی موتور کنید می‌توانید خیلی راحت باعث خراب شدن و از کار افتادن سنسورها شوید. فراموش نکنید که سنسور دریچه گاز یکی از مهم‌ترین قطعات داخل یک خودرو به حساب می‌آید و خرابی آن نه تنها باعث از کار افتادن خودرو می شود بلکه می‌تواند به آسیب دیدگی دیگر قطعات از جمله موتور منجر شده و شما را متحمل هزینه‌های سنگین کند.
