یاتاقان زدن خودرو چیست؟+روش تعمیرو هزینه

یاتاقان ماشین چیست و چه وظیفه ای دارد؟

یاتاقان موتور خودرو قطعه‌ای در موتور خودرو است که بین شاتون و میل لنگ قرار دارد. چون این قطعات با یک دیگر به صورت چرخشی درگیر هستند یاتاقان بین شاتون و میلنگ قرار می‌گیرد و از اصطکاک میان آنها جلوگیری می‌کند. در خودرو یاتاقان‌ها و روغن موتور به صورت موازی از اصطکاک میان قطعات موتور می‌کاهند و از خوردگی آن‌ها به واسطه تماس مستقیم، جلوگیری می‌کنند. یاتاقان‌ها نه تنها از اصطکاک بین میل لنگ و سیلندر جلوگیری می‌کنند، بلکه مانع ایجاد اصطکاک زیاد بین میل لنگ و شاتون نیز می‌گردند.

در شرایطی که دمای یاتاقان‌ها از حد ظرفیت آن‌ها بالاتر رفته و از فرم اولیه و صحیح خود خارج شوند، دیگر قادر به انجام وظیفه‌شان نبوده ونمی‌توانند از اصطکاک بین قطعات جلوگیری کنند و به اصطلاح ،خودرو یاتاقان خواهد زد. یاتاقان زدن موتور ممکن است سبب از بین رفتن موتور شود. یاتاقان زدن در واقع از  بین رفتن همان قطعاتی است که مانع از اصطکاک اجزای موتور می‌شود. وقتی این قطعات از بین بروند قطعات موتور هنگام حرکت با یکدیگر تماس پیدا می‌کنند و ممکن است از بین بروند.

 انواع یاتاقان

یاتاقان ها انواع مختلفی دارند و با توجه به محل استفاده و نوع کارکرد حتی از ظاهر متفاوتی نیز برخوردارند.

• یاتاقان ‌های ثابت

• یاتاقان‌های متحرک

• یاتاقان لغزشی

• یاتاقان غلتشی

علل یاتاقان زدن موتور خودرو

توجه داشته باشید که یاتاقان زدن موتور دلایل مختلفی دارد  که در ادامه به آن اشاره می‌شود.

1.استفاده از روغن‌های نامرغوب

استفاده از روغن‌ موتور بی کیفیت و تعویض دیر هنگام آن سبب می‌شود که جرم روغن رسوب کند و در اثر کار کردن جرم روغن به قطعات نفوز می‌کند و باعث جرم گرفتگی قطعات موتور می‌شود. هنگامی که در روغن کاری قطعات موتور اختلال ایجاد شود، قطعات نمی‌توانند به درستی کار کنند و روغن کاری یاتاقان‌ها به شکل صحیح انجام نمی‌شود در نتیجه یاتاقان‌ها در شرایط نامناسبی قرار می‌گیرند و ممکن است نتوانند به درستی عمل کنند.

2.بالا رفتن دمای موتور

دمای موتور می تواند به دلیل بی آب ماندن موتور و درست کار نکردن فن بالا رود. یاتاقان‌ها وقتی زیاد گرم شوند به درستی عمل نمی‌کنند و همین امر ممکن است سبب یاتاقان زدن موتور خودرو شود.

3.فرسودگی قطعات

یکی دیگر از دلایل یاتاقان موتور می‌تواند به دلیل عمر بالای یاتاقان‌ها باشد. معیوب بودن و شکستن آنها سبب می‌شود که وضیفه خود را به درستی انجام ندهند و باعث اختلال در کار کرد موتور شوند.

4.خراب شدن پمپ روغن

خیلی وقت‌ها ممکن است که شما کار تعویض روغن را در زمان‌های لازم انجام دهید و از روغن با کیفیت نیز استفاده کنید اما اتفاقی مانند خرابی پمپ آن باعث شود که روغن کاری قطعات به درستی انجام نگیرد.

5. رانندگی غیر معمول

هنگام رانندگی باید مراقب باشید که دور موتور بالا نرود. رانندگی هیجانی و گاز دادن زیاد سبب فشار به موتور می‌شود و هر کدام از قطعات موتور این فشار را تحمل می‌کنند. بالا رفتن چند باره دور موتور در زمان‌های متفاوت به قطعات آن آسیب می‌زند و سبب از بین رفتن آنها می‌شود.

6.وجود آلودگی در یاتاقان ها

ذرات خارجی که روی سطح یا تاقان قرار می گیرند موجب خستگی زودرس در یاتاقان می شوند. ذرات خارجی که دارای خاصیت سایندگی هستند خرابی یاتاقان را تسریع می بخشند وباعث خشن شدن سطوح و کند شدن یاتاقان می شوند. سایش زیاد موجب لقی بیش از اندازه در یاتاقان می شود. آلودگی ها:

• قطعات آلوده
• گرد و خاک
• درز گیری نا کافی
• روانساز های آلوده
• خرده فلز های قطعات دیگر که همراه روانساز ها به یاتاقان منتقل میشود.

وجود براده در کف کارتل روغن سبب تجمع پلیسه و رسوبات در توری فیلتر روغن میشود. سیستم CVVT و زنجیر تایم و سفت کن‌های هیدرولیکی آن نیز  جرم شدیدی میگیرد. با باز کردن پایین موتور متوجه می شوید که بابیت یاتاقان‌های متحرک سیلندرها نیز از بین رفته است. یاتاقان متحرک قطعه نیم دایره شکل است که بین شاتون و میل‌لنگ قرار دارد و بابیت به سطح داخلی یاتاقان که آبکاری شده است گفته می‌شود.

7.وجود خوردگی در یاتاقان ها

خوردگی در یاتاقان های غلتشی ممکن است به شکل های مختلف وبه دلایل گوناگون رخ دهد. خرابی  ناشی از خوردگی با سر و صدای یاتاقان هنگام کارکردن آشکار می شود. زنگ زدگی حاصل از خوردگی توسط اجزای یاتاقان ساییده می شوند و باعث سایش سطح یاتاقان می شود.

عوامل خوردگی یاتاقان :

• آببندی ناکافی در برابر رطوبت و بخا ر آب
• روانساز هایی که حاوی اسید می باشند
• محیط نامناسب انبار نگهداری یاتاقان ها
• عبور جریان الکتریسیته

8. روانکاری اشتباه

روغن و روانسازی سطح دو فلز موجب راحتی و از بین رفتن اصطحکاک در حرکت دو فلز از روی یکدیگر می شود و عمر قطعات را افزایش می دهد ولی اگر این روانسازی به صورت درست انجام نشود یعنی روغن به اندازه کافی وجود نداشته باشد و یا از محصولات نامرغوب و تقلبی استفاده شود موجب حرکت سایشی و لغزشی خواهد شد.البته مواظب باشید که اگر هم روغن بیش از اندازه باشد روانسازی هم بیش از حد اندازه انجام می شود در نتیجه حرکت یاتاقان موجب تولید حرارت بسیار زیاد و صدمات جبران نا پذیر خواهد شد.

9.بد در جا زدن بلبرینگ

روی یاتاقان شیار هایی وجود دارد و همچنین رینگ داخلی غلتشی استوانه ای یاتاقان در رینگ بیرونی قرار میگیرد.اگر به هر دلیلی رینگ داخلی بد در رینگ بیرونی جا زده شود و یا با فشار زیادی این عمل انجام شود این شیار ها رنگ تیره ای پیدا می کند و یا اگر فشار اعمال شده بسیار زیاد باشد شیار های مشکوکی روی یاتاقان ایجاد می شود که با دیدن این شیار ها باید فورا اقدام به تعویض یاتاقان کنید.

علائم یاتاقان زدن موتور

1-قفل شدن موتور و روشن نشدن آن

قفل شدن موتور، که در این حالت موتور به هیچ عنوان روشن نمی‌شود.  در واقع زمانی که علی رغم استارت زدن، موتور خودرو روشن نمی‌شود؛ یکی از دلایل می‌تواند یاتاقان زدن باشد

2- صدای تق تق یا لق لق موتور هنگام گاز دادن

اگر حین گاز دادن و بالا بردن دور موتور، صدایی شبیه به تق تق از سمت موتور خودرو به گوش می‌رسد، حتما در خصوص یاتاقان زدن اتومبیل خود مشکوک شوید. در این شرایط توصیه می‌شود که خودرو را متوقف ساخته و فورا درخواست تعمیرکار کنید. در غیر این صورت بهتر است که خودروی خود را بدون روشن کردن موتور، به نزدیک‌ترین تعمیرگاه مجاز و معتبر جهت انجام تعمیرات انتقال دهید.در دور آرام (970rpm)  )هیچ صدایی از موتور بگوش نمی‌رسید. با افزایش دور از 1200 rpm به بالا صدای یاتاقان‌های متحرک کاملاً واضح شنیده می‌شد. این صدا شبیه به صدای برخورد دو فلز به یکدیگر است و صدایی تق تق به گوش می‌رسد.

3- روشن شدن چراغ چک روغن

البته همیشه نمی‌توانیم روشن شدن چراغ چک روغن را به یاتاقان‌ها ارتباط دهیم. اما در صورت روشن شدن این چراغ، باید به چنین موردی نیز مشکوک شده و پیگیری‌های لازم را انجام دهید.

4-کاهش قدرت موتور

اگر خودروی خود را کم جان‌تر از همیشه یافته و احساس می‌کنید به خوبی گاز نخورده و به شکل مطلوب پیش نمی‌رود، ممکن است یاتاقان‌ها مشکلی پیدا کرده باشند.

نحوه جلوگیری از یاتاقان زدن موتور

بهترین کاری که می‌تواند از یاتاقان زدن موتور جلوگیری کند، جدی گرفتن بررسی‌های دوره‌ای خودرو است. بهتر است در زمان‌های مقرر که برای آن تعیین شده خودرو را به یک متخصص نشان دهید تا عیب و ایرادات آن گرفته شود و مشکلات جدی به بار نیاید.

در پایان این نکته را به یاد داشته باشید که خرابی قطعات کوچک می‌تواند آسیب‌های بزرگی به کل مجموعه که خودرو است وارد کند و هزینه‌ زیادی روی دوش شما بگذارد پس با شنیدن صداهای غیر عادی یا تغییر در وضعیت خودرو بهتر است با یک تعمیرکار متخصص مشورت کنید.

آیا اگر ماشین یاتاقان بزند قابل تعمیر است؟

متاسفانه یاتاقان قابل تعمیر نیست و تنها راه رفع این مشکل تعویض یاتاقان می باشد. به طور کلی یاتاقان ها در طی زمان همواره دچار خط و خش هایی می گردند و آسیب می بینند که دیگر امکان رفع آن‌ها وجود ندارد. در واقع همین خط و خش‌ها هستند که به یاتاقان زدن خودرو و خرابی آن می انجامند.

به طور کلی برای تعمیر و رفع یاتاقان زدن خودرو باید میل لنگ به تراشکاری رفته و بر اساس میزان خرابی که در آن به وجود آمده تراش داده شود. البته این میزان حد استانداردی دارد که باید رعایت شود و امکان تراشکاری بیشتر از آن وجود ندارد. با این وجود گاهی خرابی میل لنگ به حدی است که دیگر امکان تعمیر و تراش آن وجود ندارد. در این زمان باید این قطعه نیز تعویض گردد. همچنین اگر یک بار اقدام به تعویض میل لنگ کرده توجه داشته باشید، دیگر برای بار دوم نمی توان این کار را انجام داد.

هزینه یاتاقان زدن ماشین چقدر است؟

به انوان مثال هزینه یاتاقان زدن سمند و یا هزینه یاتاقان زدن پژو پارس بیشتر از پراید است و احتمال یاتاقان زدن این خودروها نیز بیشتر است زیرا قدرت موتور این ماشین‌ها بالا تر از پراید بوده ولی کیفیت ساخت برخی قطعات موتور پایین است و این باعث می‌شود که در دور موتورهای بالا احتمال خرابی یاتاقان بیشتر شود.

هزینه یاتاقان زدن هر خودرو بسیار متفاوت است و بستگی به قطعات مورد نیاز برای خودرو شما دارد. قیمت یاتاقان پراید از 70 هزار تومان تا 150 هزار تومان در بازار می‌باشد که به دلیل نوسان قیمت‌های بالا احتمال تغییر این قیمت وجود دارد.

زمان تعویض یاتاقان خودرو

در صورت وجود هر گونه خراشیدگی و یا سائیدگی بابیت یاتاقان ها، لازم است که یاتاقان تعویض شود. وقتی بعد از گذشت 10 سال یا پیمودن مسافتی بالای 100 هزار کیلومتر موتور را برای تعمیر اساسی باز می کنید  بهر حال بهتر است یاتاقانها تعویض شوند.

اقدامات لازم برای جلوگیری از یاتاقان زدن ماشین

برای جلوگیری از یاتاقان زدن خودروی خود، باید سرویس‌های روغن را به موقع انجام داده و چک آپ ماشین را درست سر زمان‌های مقرر پیگیری کنید. هر گونه نشتی یا عیب در رادیاتور، پمپ روغن و سیستم روغن رسانی و … خودروی شما را به چنین مشکلی نزدیک خواهد کرد.آگاهی نسبت به دلایل و علائم یاتاقان زدن خودرو، اهمیت بسیار زیادی دارد. به خاطر داشته باشید که عدم آگاهی در خصوص این وضعیت و ادامه دادن به رانندگی و فشار وارد آوردن به موتور اتومبیل، می‌تواند موجب سوختن موتور گشته و هزینه زیادی را برای شما ایجاد بکند.

ویژگی های یاتاقان موتور خودرو خوب و مناسب

چگونه می توانیم بگوییم که یک یاتاقان خوب و سالم است و می‌تواند عملکرد مناسبی را در خودرو ایفا کند؟ در صورتی که یک یاتاقان در خودرو ویژگی های زیر را داشته باشد، می توان گفت که بهترین کارکرد را به همراه خواهد داشت و بدون اختلال تا مدت ها برایتان کار خواهد کرد:

۱. مقاومت بالا:

برای انتخاب یک یاتاقان مناسب آن یاتاقانی را انتخاب کنید که نسبت به ضربه ها و فشارهای وارده مقاومت بالایی داشته باشد و چندان حساس نباشد. این مقاومت در مقابل ضربه برای سایش و خوردگی نیز ضروری است.

۲. انعطاف پذیر بودن لایه داخلی:

یکی از مشخصه های یاتاقان مناسب و با کیفیت آن است لایه داخلی نرم و انعطاف پذیر دارند. در واقع می توانند در زمان ضربه گیری عملکرد خیلی بهتری را از خود نشان داده و فشار ناشی از ضربات میل لنگ و شاتون را تا حد زیادی مهار کنند.

۳. جذب گرد و غبار:

با توجه به اینکه فیلتر هوا همواره قادر نیست تا تمام ذرات غبار را جذب کند و این ذرات باز هم راهی به روغن موتور پیدا می کنند، بهتر است تا از یاتاقانی استفاده کنید که با این قابلیت استفاده شود. به طوری که روغن در میان آن در حال حرکت باشد و گرد و غبار را به راحتی جذب کرده و از ورود آن‌ها به موتور خودرو پیشگیری نماید.

۴. مقاوم در برابر دما:

جالب است بدانید که روغن موتور متحرک در یاتاقان به علت احتراق رخ داده و همچنین حرکت این قطعه درجه حرارت بالایی دارد، همین درجه حرارت بالا باعث می‌شود تا مواد یاتاقان را در خود حل کند به طوری که این مواد دچار خوردگی شوند. از این رو بهتر است تا یاتاقانی را انتخاب کنید که در مقابل دما تحمل زیادی داشته باشد و به این زودی ها تغییر شکل داده و خراب نشود. به این ترتیب از یاتاقان زدن خودرو خود نیز جلوگیری خواهید کرد.

سخن آخر

در صورتی که به هر دلیلی دمای یاتاقان ها افزایش یافته و داغ شوند، از فرم اولیه و صحیح خود خارج شده و دیگر نمی توانند وظایف خود را به مانند قبل انجام دهند. در موارد جدی تر ذوب می‌شوند که در نتیجه شاتون به میل لنگ چسبیده و به احتمال زیاد موتور می سوزد.